Je bent hier:Taal > Aaneengeschreven  
 
Hoofdpagina
Hulp
Links
 


Aaneengeschreven

Op deze pagina:

  1. Samenstellingen in het algemeen
  2. Getallen
  3. Bijzondere samenstellingen van drie of meer delen
  4. Overige principes


Samenstellingen in het algemeen

Laat je nooit van de wijs brengen door het Engels, want het principe voor het Nederlands is verrukkelijk eenvoudig:

  • Schrijf alle samenstellingen van woorden die zelfstandig kunnen voorkomen aan elkaar.


Dat betekent dat je in ieder geval alle zelfstandige naamwoorden in principe aan elkaar schrijft. Of een deel van een samenstelling een zelfstandig naamwoord is, ontdek je al snel door er een, de of het voor te zetten. Lukt dat en krijgt dat woord daardoor niet een andere betekenis, dan heb je dus een zelfstandig naamwoord.
Bijvoorbeeld:

de markt en het segment, vormen samen marktsegment

de ski en de verhuur vormen samen skiverhuur

de tandarts en de assistent vormen samen tandartsassistent

Nu zijn er een paar complicaties:

  • In de eerste plaats krijg je soms wel erg lange of moeilijk uit te spreken woorden. In dat geval plaats je een verbindingsstreepje: garageingang kun je beter als garage-ingang schrijven, zodat duidelijk is dat er geen 'gein' in zit,

  • als je een kuil waar je in vallen kunt wilt onderscheiden van een uilensoort die valkuil wordt genoemd, kun je beter val-kuil en valk-uil schrijven,

  • functies en beroepen die een combinatie van twee gelijkwaardige grootheden zijn kun je ook beter door een streepje scheiden - een schilder-dichter bijvoorbeeld, omdat schilderdichter je zou kunnen laten denken aan iemand die een schilderachtige dichtstijl heeft.

Om het allemaal nog iets minder simpel te maken:

  • bij functies waarbij het tweede deel een specificatie is van het eerste deel, schrijven we de delen meestal helemaal los - zoals bij hoofd personeel en consulent werkverschaffing

  • bij letterlijk uit andere talen overgenomen woorden houden we de originele schrijfwijze aan - zoals Internet Guide (maar dus wel Internetgids)

Getallen

Hoewel heel veel schrijvers zich er niets van aan lijken te trekken, zijn de regeltjes behoorlijk eenduidig:

  • Getallen die eindigen op honderd of duizend worden aaneengeschreven.
    Dus:

    achtendertig, zevenhonderd en tweehonderdduizend, maar honderd twintig, en driehonderdzevenenzestigduizend achthonderd negentien.

  • Bij breuken schrijven teller en noemer los, tenzij de breuk bijvoeglijk gebruikt wordt.

    We zeggen dus dat een derde van de Tweede Kamer tegen was, terwijl een tweederde meerderheid voor stemde.

  • Bij rangtelwoorden schrijven we het getal en de uitgang aaneen.
    Je mag kiezen:

    1ste
    , 2de en 8ste of 1e ,2e en 8e.

Bijzondere samenstellingen van drie of meer delen

Wat te doen met een zitting van de Tweede Kamer? Als je er Tweede Kamerzitting van maakt, dan lijkt het op de tweede zitting van de Kamer, maak je er Tweedekamerzitting van, dan verlies je hoofdletter K en die hoort er wel in thuis. Vandaar dat we het oplossen met een streepje: Tweede-Kamerzitting. Daaraan kun je een voorbeeld nemen voor alle samenstelling die dat probleem hebben (Rode-Kruisactie, 5-meifeest etc.).

Overige principes

  • Als er, daar, hier of waar voor een voorzetsel staat, wordt het eraan vast geschreven.

    Dus erin, daarboven, waarvoor en erbovenop.

  • Afleidingen van meerdelige geografische namen worden in de nieuwe spelling niet meer aan elkaar geschreven.

    Dus een man uit Zuid-Afrika was voorheen een Zuidafrikaan , maar is in de nieuwe spelling een Zuid-Afrikaan.

  • Ook zelfstandige naamwoorden die van meerdelige werkwoorden zijn afgeleid worden aaneengeschreven.
    Dus stel je een machine in bedrijf, dan is dat een inbedrijfstelling.

  • Combinaties van zelfstandige naamwoorden met letters en cijfers worden met een koppelstreepje geschreven.

    We schrijven dus 65-plus, VN-conferentie en e-post.

  • Vormen van scheidbare werkwoorden schrijven we aaneen, wanneer de delen in de goede volgorde achter elkaar staan en er geen ander woord tussen staat.

    Dus voor opbellen wordt dat ik zal opbellen, ik belde op, ik heb opgebeld, ik probeer op te bellen en hang niet op wanneer ik je opb

 
 

(Bron: Taalthuis)

 
 

( ned-extra.nl 2001-2022 )

Deze site maakt gebruik van cookies voor statistieken en ads.

FunFactor.nl - handig thuis, leuk onderweg